"Reuze makkelijk, al die problemen die volautomatisch over mijn beeldscherm vliegen, maar hoe moet ik het aanpakken als ik zelf een probleem wil oplossen?"

Die vraag wordt aan de juiste persoon gesteld. Zelf heb ik menig uur vruchteloos besteed aan het vinden van oplossingen van andermans composities, en daardoor heb ik er een heleboel verstand van gekregen. Lees vooral verder.

"Helpt het als ik een sterke dammer ben?"

Ik denk wel dat het helpt, maar noodzakelijk is het allerminst- de beste oplossers ter wereld zul je (behalve een enkele uitzondering) niet in de grote toernooien tegenkomen. Zelf kan ik een Haarlemmer zet niet van een Bom-zet onderscheiden.

"Word ik een sterkere dammer van het oplossen van problemen?"

De kans is groot dat je je tijd beter kunt besteden met het bestuderen van grootmeesterpartijen en het analyseren van je eigen partijen. Ik zou problemen gaan oplossen voor de kick die het geeft om een briljant mechanisme te ontrafelen, en niet zozeer om een tegenstander te verpletteren. Dat gezegd hebbende: de meer partij-achige composities worden frequent gebruikt als trainingsmateriaal voor topspelers.

"Wat schuift het?"

Oplossers worden om de een of andere reden aanmerkelijk beter gehonoreerd dan componisten - die krijgen namelijk doorgaans niets. Oplossers daarentegen krijgen vaak geldprijzen. Dat werkt als volgt: je stuurt de oplossingen die je gevonden hebt op naar de redakteur van de probleemrubriek. Daarvoor krijg je punten. Van die punten wordt een saldo bijgehouden, en de persoon met het hoogste saldo krijgt een prijs. Je zult dus gepasseerd worden door betere oplossers, maar uiteindelijk zul je het hoogste saldo van iedereen hebben. Op dat moment wordt er een prijs uitgekeerd. Meestal zijn er slechts enkele tientallen deelnemers aan zo'n zogeheten laddercompetitie, dus met enig doorzettingsvermogen kan dit nog een winstgevende bezigheid worden.

"Ik ben overtuigd- ik ga problemen oplossen. Hoe moet dat?"

Kijk eerst naar de sporen die de componist heeft achtergelaten. In tegenstelling tot de meeste criminelen laten componisten graag hun naam onder hun werk achter. Die vormt een belangrijke aanwijzing: veel componisten hebben een duidelijke stijl. De een moet het hebben van spectaculaire meerslagen, een tweede munt uit in verrassende slotwendingen, een derde laat zwart graag een tegencombinatie plegen terwijl een vierde zich specialiseert in een specifieke slotstand. In het begin heb je er niet zoveel aan, maar na verloop van tijd ken je je pappenheimers.

Elementary, my dear Watson.

"Daar heb ik inderdaad nog niet veel aan. Is er meer?"

Je kunt het oplossen van een probleem beschouwen als een meerkeuze-probleem: er is maar een beperkt aantal zetten mogelijk, en een daarvan is de goede. Het is dus zaak om zo snel mogelijk de meest waarschijnlijke zet de selecteren.Componisten leggen zichzelf grote beperkingen op. Er zal bijvoorbeeld altijd een variant zijn die ertoe leidt dat zwart geen enkele zet meer tot zijn beschikking heeft. In die variant moet wit op elk moment precies een winnende voortzetting hebben. Als je een tweede manier vindt, heb je bonuspunten verdiend (echt waar!) en bovendien kun je er op rekenen dat je iemands dag grondig bedorven hebt. Dat heeft tot gevolg dat je waarschijnlijk op de verkeerde weg bent als je een serie van twee zetten ziet waarvan de volgorde verwisseld kan worden.

"Ben je niets vergeten?"

Oh, ja. Het belangrijkste is wel dat in de meeste problemen de imaginaire zwartspeler helemaal niets in te brengen heeft. De arme sufferd wordt doorgaans helemaal weggecombineerd. Daarvoor is het noodzakelijk dat de witspeler -dat ben jij- het initiatief nooit verliest. De meest effectieve manier om daar voor te zorgen is te blijven offeren. Als je bij het oplossen halverwege in een stand terecht komt waarin niets meer te offeren valt omdat zwart aan zet is, dan is er waarschijnlijk iets verkeerd gegaan. (Er zijn componisten die hier juist naar toe werken. Die laten op zo'n moment een zwarte combinatie beginnen, die toch verliest. Zo'n zwarte combinatie moet dan wel "gedwongen" zijn, omdat zwarts overige zetten duidelijk verliezen). Aan het eind van de oplossing is het overigens gebruikelijk om zwart wel weer enige vrijheid te laten- maar er zal altijd een variant zijn die op precies een manier tot winst leidt.

cheers
De arme sufferd wordt doorgaans helemaal weggecombineerd

"Hoe houd ik het initiatief?"

Creeer tijd. Als je een zet ziet waarbij zwart moet slaan - en op de volgende zet nog iets moet slaan, dan is dat een belangrijke kandidaat. Geef zwart eens een dam, dat is vaak een probaat middel.

"Meer tips?"

Er is een merkwaardige conventie waar componisten zich algemeen aan houden: het word lelijk gevonden om zwart zomaar twee of meer witte schijven te laten slaan. Als zwart drie schijven slaat, moet er altijd minstens een schijnbare mogelijkheid zijn waarop hij twee schijven kan slaan. 't Is nogal krom, maar het is niet anders. It's the economy, stupid. (Dit wordt "economie" genoemd; het is me niet duidelijk waarom nu juist voor dit woord is gekozen. Er zijn wel uitzonderingen op: Voor 1938 kende men deze conventie niet, en in Fankrijk en Rusland heeft men zich er lange tijd niets van aan getrokken. Deze regel is lange tijd onderwerp van discussie geweest, waarschijnlijk vanwege zijn in het oog springende onzinnigheid. Toepassing van deze conventie resulteert wel vaak in visueel aantrekkelijke taferelen.) Deze conventie beperkt het aantal mogelijke zetten voor de oplosser: als je een offer ziet waarbij zwart twee stukken slaat zonder dat daar een enkelslag tegenover staat, kun je die zet doorgaans buiten beschouwing laten.

Ik ben er klaar voor.

Laat maar zien wat je kunt!